Jak otoczenie wpływa na koncentrację? To pytanie zadają sobie architekci, psycholodzy i naukowcy…
Czy architektura może realnie wpływać na nasze emocje, koncentrację i samopoczucie? Intuicyjnie każdy z nas czuje różnicę między spacerem po parku a przebywaniem w ciemnej piwnicy. Ale dopiero od niedawna mamy narzędzia, by tę różnicę zmierzyć w sposób obiektywny.
Jednym z takich narzędzi są badania łączące EEG (elektroencefalografię) i VR (wirtualną rzeczywistość). W 2020 roku zespół naukowców opublikował w czasopiśmie Energy & Buildings artykuł, w którym po raz pierwszy pokazano, jak różne przestrzenie wpływają na aktywność mózgu i wydajność poznawczą człowieka (Li, 2020).
Jak wyglądało badanie?
Badacze zaprosili trzydziestu studentów, którzy w goglach VR doświadczali trzech różnych środowisk:
- otwartej przestrzeni naturalnej,
- półotwartej biblioteki,
- zamkniętej piwnicy.
W trakcie ekspozycji na te przestrzenie uczestnicy wykonywali zadania poznawcze, a ich aktywność mózgu była rejestrowana przez EEG.
Jak otoczenie wpływa na koncentrację według EEG?
Kluczowym wynikiem okazała się rola fal beta (14–30 Hz).
- Im więcej aktywności w tym paśmie, tym lepsza koncentracja i szybsze wykonywanie zadań.
- Najwyższa aktywność beta pojawiała się w przestrzeni naturalnej.
- Najniższa – w piwnicy pozbawionej światła dziennego.
- Co istotne, obiektywne dane EEG były spójne z subiektywnymi ocenami komfortu i nastroju uczestników.
Dlaczego to ważne?
To jedno z pierwszych badań, które wprost pokazuje, że przestrzeń działa na nasz mózg i że można to obiektywnie zmierzyć. To krok w stronę neuroarchitektury – nowej dziedziny, która łączy naukę o mózgu z projektowaniem przestrzeni.
Dzięki takim metodom możemy projektować:
- szkoły, które realnie wspierają koncentrację uczniów,
- biura, które zwiększają efektywność i kreatywność,
- szpitale, które pomagają pacjentom szybciej wracać do zdrowia,
- przestrzenie miejskie, które redukują stres i poprawiają jakość życia mieszkańców.
Co dalej?
W MindEasy rozwijamy podobne narzędzia, które łączą EEG, VR, eyetracking i pomiary fizjologiczne. Naszym celem jest stworzenie systemu, który pozwoli ocenić wpływ otoczenia na człowieka w sposób kompleksowy – zarówno w świecie realnym, jak i wirtualnym.
Badanie Li i współpracowników pokazuje, że to nie jest tylko wizja przyszłości – to dzieje się już teraz. A kolejnym krokiem będzie wdrożenie tych narzędzi do praktyki projektowej, aby architektura i design naprawdę służyły zdrowiu psychicznemu i dobrostanowi społeczeństwa.
Bibliografia
Li, J., Jin, Y., Lu, S., Wu, W., & Wang, P. (2020). Building environment information and human perceptual feedback collected through a combined virtual reality (VR) and electroencephalogram (EEG) method. Energy and Buildings, 224, 110259.
Autor: Krystian Dereziński
Polski